Cứu sống người bệnh nhiễm “vi khuẩn ăn thịt người”

Không cẩn thận xử lý vết thương do mèo cắn, đến khi sốt cao, mê sảng, khó thở, đau nhức khắp người… anh H phải nhập viện, bác sĩ phát hiện máu nhiễm “vi khuẩn ăn thịt người”.

Tay sưng mủ sau 2 tiếng bị mèo cắn

Sau 5 ngày điều trị tại khoa Hồi sức tích cực & Chống độc (ICU), BVĐK Tâm Anh TP.HCM, anh N.X.H. (44 tuổi, Bình Thạnh, TP.HCM) thoát khỏi nguy cơ sốc nhiễm trùng, suy đa tạng do “vi khuẩn ăn thịt người”. Trước khi xuất viện, anh được xét nghiệm chức năng gan, thận, khả năng đông máu… đều phục hồi tốt.

Anh H. kể trước nhập viện 7 ngày, anh chở mèo cưng lên Tây Ninh chơi. Mèo hốt hoảng khi bị ba chú chó sủa ở nơi xa lạ nên cắn vào ngón trỏ tay trái của anh.

Nghĩ mèo đã tiêm vắc xin phòng bệnh dại, anh H. không rửa tay, sát khuẩn vết thương ngay. Chưa tới 2 tiếng, ngón tay của anh sưng đỏ, có mủ, đau nhức, thi thoảng cơ ngón tay giật liên hồi. Chờ đến sáng, anh đi tiêm vắc xin phòng bệnh dại và uốn ván, đồng thời mua thuốc kháng sinh uống. Tình trạng sưng có giảm nhưng ngón tay vẫn đau nhức. 3 ngày sau, anh H. bắt đầu sốt nhẹ, tới đêm thì sốt cao hơn kèm đau nhức toàn thân. Mỗi 5 phút anh phải trở mình vì không chịu nổi cơn đau. Anh uống thuốc hạ sốt và ngủ chập chờn, cứ 15 phút lại tỉnh. Tới 5 giờ sáng, anh được vợ đưa tới BVĐK Tâm Anh TP.HCM.

Bác sĩ CKI Trịnh Hoàng Nguyên, khoa ICU, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, cho biết người bệnh nhập viện trong tình trạng sốt cao, đau nhức cơ và các khớp tay chân, đau lưng, có vết thương sưng mưng mủ ở ngón trỏ tay trái, khó thở… Vì mèo đã được tiêm vắc xin phòng bệnh dại, bản thân người bệnh cũng tiêm phòng dại và uốn ván nên bác sĩ Nguyên nghĩ nhiều đến khả năng người bệnh bị nhiễm trùng huyết do vi khuẩn hoặc vi rút tấn công, chưa loại trừ nhiễm Bartonella vi khuẩn gram âm thường xuất hiện ở người bị mèo cào hoặc cắn.

Để tránh tình trạng nhiễm trùng diễn tiến xấu, ngay lập tức anh H. được điều trị bằng truyền kháng sinh, truyền dịch, thở oxy. Đồng thời anh được cấy máu, xét nghiệm chức năng gan thận, đông máu. Kết quả cấy máu phát hiện nhiễm “vi khuẩn ăn thịt người” Burkholderia Pseudomallei gây ra bệnh Whitmore khiến nhiễm trùng nặng, chức năng gan, thận giảm, rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu. Đồng thời, nhờ xét nghiệm nên bác sĩ phát hiện ra anh H. bị tiểu đường type 2.

Bác sĩ Nguyên cho biết anh H. đường huyết cao không được kiểm soát khiến tình trạng nhiễm trùng dễ diễn tiến nặng nhanh chóng. Nếu điều trị chậm hơn 1 ngày anh H. có nguy cơ rơi vào hôn mê, sốc nhiễm trùng suy đa tạng, hoại tử ruột, thậm chí tử vong.

Dù được điều trị tích cực sớm bằng kháng sinh, điều chỉnh đường huyết, dịch truyền ngay trong ngày đầu nhập viện nhưng do vi khuẩn Burkholderia trong tồn tại trong máu lâu, đã tấn công cơ thể từ trước, làm anh H bị biến chứng tổn thương đa cơ quan, rối loạn đông máu… Vào ngày thứ 2 sau nhập viện, các bác sĩ khoa ICU và Nội tổng hợp hội chẩn thống nhất cần thay huyết tương cấp cứu. Chỉ sau thay huyết tương 1 lần (phương pháp ly tâm công nghệ Mỹ) tình trạng anh ổn định hơn, các chỉ số xét nghiệm viêm hay chức năng cơ quan dần hồi phục.

1 ngày sau đó, anh H. hết mệt, tỉnh táo hơn, không còn đau nhức cơ, khớp, chức năng đông máu hồi phục, chức năng gan, thận ổn.

Anh H. chia sẻ: “Không ngờ tôi lại nhiễm vi khuẩn ăn thịt người. May mắn, các bác sĩ cứu chữa thành công và phát hiện sớm bệnh tiểu đường để kịp phòng ngừa biến chứng.”

Nguy cơ tử vong cao nếu không điều trị

Bác sĩ Trịnh Hoàng Nguyên cho biết vi khuẩn Burkholderia pseudomallei là nguyên nhân gây ra bệnh Whitmore (Melioidosis). Ở những nơi có nguồn lực y tế tốt, nơi bệnh có thể được phát hiện và điều trị sớm, nguy cơ tử vong là 10%. Ở những nơi mà điều kiện y tế còn khó khăn, nguy cơ tử vong do căn bệnh này là hơn 40%.  Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã đưa Whitmore vào danh sách bệnh nguy hiểm hàng đầu gây nhiễm trùng nặng, hoại tử nhiều cơ quan, sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Bác sĩ Nguyên giải thích vi khuẩn Burkholderia pseudomallei tồn tại trong nước và đất bị ô nhiễm, tập trung chủ yếu ở các nước có khí hậu nhiệt đới, đặc biệt ở Đông Nam Á, miền bắc nước Úc. Bất kỳ ai cũng có thể nhiễm bệnh Whitmore thông qua hít hoặc uống nước bị ô nhiễm, bụi bẩn, đặc biệt thông qua các vết trầy xước trên da.

Hiếm khi người bệnh bị mắc Whitmore do lây truyền từ người khác. Bên cạnh con người, nhiều loài động vật dễ bị nhiễm bệnh Whitmore gồm: cừu, dê, heo, ngựa, mèo, chó, gia súc… Ở trường hợp của anh H., anh đã không sát trùng ngay sau khi mèo cắn mà tiếp tục bưng bê đồ đạc, tiếp xúc với môi trường đất, nước xung quanh. Có thể, anh nhiễm bệnh vì môi trường xung quanh chứa nguồn bệnh, chứ không phải từ mèo. Mèo chỉ là vật trung gian cắn tạo vết thương cho vi khuẩn xâm nhập. Bác sĩ Nguyên khuyên người dân khi bị mèo, chó… cắn, cần rửa vết thương ngay, thay băng mỗi ngày, băng bảo vệ vết thương khi làm việc.

Thời gian tiếp xúc với vi khuẩn gây bệnh cho tới lúc xuất hiện triệu chứng chưa được xác định rõ. Một số trường hợp xuất hiện triệu chứng chỉ sau vài ngày, thậm chí đến nhiều năm sau. Nhìn chung, các triệu chứng thường xuất hiện từ 2-4 tuần sau tiếp xúc với nguồn bệnh. Khi bị nhiễm Whitmore, người bệnh thường có các triệu chứng sụt cân, sốt, đau ngực, đau bụng, đau cơ, đau khớp, đau đầu, co giật…

Người có bệnh nền như: tiểu đường, suy gan, suy thận, bệnh huyết học, ung thư, HIV, bệnh phổi mạn tính… khi nhiễm “vi khuẩn ăn thịt người” dễ phát triển thành bệnh Whitmore, khiến bệnh diễn tiến xấu nhanh chóng.

Để phòng bệnh Whitmore, bác sĩ Nguyên hướng dẫn người có vết thương ngoài da, người mắc bệnh tiểu đường, suy thận mạn, suy gan, suy giảm miễn dịch… nên tránh tiếp xúc trực tiếp với đất và vũng nước đọng. Nông dân nên mang ủng khi đi xuống ruộng giúp ngăn ngừa nhiễm trùng qua chân. Nhân viên y tế nên sử dụng mặt nạ, găng tay, áo choàng khi tiếp xúc với người bệnh nhiễm Whitmore.