Nam sinh bị bỏng khi mở van bình oxy

Em M. làm thêm ở tiệm hàn xì để kiếm thêm thu nhập, lúc mở van bình nén khí oxy không may đường dây dẫn hở khiến bàn tay bỏng lạnh nặng.

V.P.M. (20 tuổi, sinh viên, quê Tiền Giang) làm thêm ở tiệm hàn xì của người thân. Buổi tối 3 ngày trước, trong lúc M. vặn van bình nén khí oxy (oxy hóa lỏng) để cắt, hàn cửa nhôm kính, bất ngờ khí trong bình xì qua chỗ thủng trên dây dẫn, xịt thẳng vào bàn tay trái. Chỉ trong vài giây, V. khóa van lại nhưng bàn tay trái đã lạnh buốt, tê cứng sau đó đau rát dữ dội.

Em tự sơ cứu bằng cách để tay dưới vòi nước chảy, đắp nha đam để giảm nóng rát. Ngay sau đó, em tới phòng khám gần nhà, được bác sĩ kê thuốc uống giảm đau và kháng viêm. Sau 3 ngày, da lòng bàn tay trái phồng rộp, nổi bóng nước lớn, mu bàn tay sưng đỏ, M. đau nhiều, kèm sốt nên đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Tiếp nhận người bệnh, tiến sĩ bác sĩ Đặng Thị Ngọc Bích, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ da chẩn đoán M. bị bỏng lạnh độ 2, tổn thương da và mô bàn tay trái, diện tích khoảng 5cm. May mắn các mạch máu, gân cơ và dây thần kinh ở bàn tay chưa ảnh hưởng. Người bệnh được chọc hút bóng nước, vệ sinh vết thương, bôi thuốc chứa kháng viêm, kháng sinh. Sau 5 ngày, vết bỏng của M. đã ổn định, hết đau rát. Dự kiến sau khoảng 1 tuần nữa vết thương sẽ lành, mọc da non.

Theo bác sĩ Bích, bỏng lạnh ít gặp hơn so với các loại bỏng khác như bỏng nhiệt, bỏng lửa, bỏng điện, bỏng hóa chất. Bỏng lạnh (hay phỏng lạnh) là tình trạng mô sống ở người bị đông cứng và tổn thương do tiếp xúc với nhiệt độ quá thấp (dưới 0 độ C).

Các nguyên nhân phổ biến gây bỏng lạnh là tiếp xúc trực tiếp với các loại khí, vòi xịt khí hóa lỏng, như nitơ lỏng, oxy lỏng, CO2 lỏng mà không dùng bảo hộ. Các loại khí này được đưa về dạng lỏng (dạng nước), với nhiệt độ âm mạnh (dưới -70 độ C). Ngoài ra, bỏng lạnh có thể gặp khi tiếp xúc với thời tiết lạnh, làm việc trong kho đông lạnh thời gian dài nhưng không mặc đồ bảo hộ; tiếp xúc trực tiếp với nước đá, kim loại lạnh, khói giả bằng khí nitơ lạnh trên các sân khấu…

Việt Nam là vùng khí hậu nhiệt đới, bỏng lạnh do thời tiết ít gặp hơn, phần lớn do tai nạn trong sinh hoạt, làm việc như M. Trước đó, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cũng tiếp nhận 1 công nhân bị bỏng lạnh khí nitơ lỏng.

Dấu hiệu bỏng lạnh dễ nhận thấy nhất là cảm giác lạnh buốt, tê tái, bỏng rát, nhói đau như kim châm. Sau đó bề mặt da bắt đầu tái đi và chuyển sang màu trắng, đỏ. Khi vùng da bị bỏng được làm ấm lại, có thể sẽ xuất hiện các bóng nước phồng rộp, sưng phù, da chuyển màu đen, tím, mất cảm giác ở chỗ vết thương.

Thời gian cơ thể tiếp xúc với khí lỏng càng gần và càng lâu, thì diện tích và mức độ bỏng càng nghiêm trọng. Một số trường hợp bỏng nặng, người bệnh bị tổn thương sâu vào mô, cơ, mạch máu bên trong gây hoại tử, phải cắt bỏ phần hoại tử, thậm chí hạ thân nhiệt, tử vong. Sau khi bị bỏng lạnh, một số người mắc các vấn đề vĩnh viễn như nhạy cảm với lạnh, tê, cứng và đau ở vùng da bị ảnh hưởng, bác sĩ Bích thông tin.

Để sơ cứu bỏng lạnh đúng cách, bác sĩ Bích khuyến cáo người bệnh cần tránh xa nguồn gây bỏng. Sau đó lập tức ngâm hoặc chườm vùng bị bỏng vào nước sạch, nhiệt độ nước tốt nhất từ 37 đến 40 độ C (bằng nhiệt độ cơ thể) để tái lập nhiệt độ bình thường ở vết thương. Dù ban đầu vùng bị bỏng cho cảm giác nóng rát, nhưng đây là “cảm giác ảo”, thực tế vùng da đang bị lạnh.

Không nên dùng nước quá nóng hoặc đèn sưởi, lửa với nhiệt độ cao để sưởi ấm cho người bị nạn vì có thể gây phản tác dụng, phồng rộp da. Khi da xuất hiện bóng nước, tuyệt đối không được tự bóp, nặn khiến bóng nước vỡ ra. Nhất là không được tự điều trị bằng cách bôi kem đánh răng, nha đam, lòng trắng trứng, hoặc các loại lá cây theo kinh nghiệm dân gian. Quan niệm sai lầm này có thể nhiễm trùng, nhiễm khuẩn, khiến vết thương nặng thêm.

“Sau khi sơ cứu tốt nhất nên tới bệnh viện sớm để khám và điều trị”, bác sĩ Bích nói. Các bác sĩ sẽ kiểm tra mức độ vết thương và đưa ra biện pháp chữa trị tốt nhất. Mỗi mức độ bỏng lạnh sẽ có một phác đồ điều trị khác nhau.

Cùng với đó, để đề phòng bỏng lạnh, bác sĩ cũng khuyến cáo người dân cần mang bảo hộ lao động khi tiếp xúc với các nguồn có thể gây bỏng. Với các bình oxy lỏng, nitơ lỏng; khi sử dụng cần đeo găng tay bảo hộ, kiểm tra van và dây dẫn kỹ lưỡng trước khi sử dụng tránh dò khí. Tuyệt đối không nắm vào vòi xịt trong và sau khi sử dụng bình.

Riêng với bình chữa cháy CO2, để sử dụng an toàn khi có cháy, cần học trước cách sử dụng bình đúng cách, không sử dụng bình đã bị hở hoặc bị hư và để bình tránh xa tầm tay trẻ em.