Nội soi tiêu hóa phát hiện và điều trị khỏi ung thư sớm

Các tổn thương ác tính đường tiêu hóa có thể phát hiện và điều trị triệt căn ngay trong quá trình nội soi bằng phương pháp cắt hớt niêm mạc (ERM) hoặc cắt tách niêm mạc (ESD).

Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa, BVĐK Tâm Anh Hà Nội cho biết, hầu hết các trường hợp đến bệnh viện thăm khám sức khỏe định kỳ nhưng bỏ qua nội soi tầm soát ung thư đường tiêu hóa. Rất nhiều người bệnh sau khi được bác sĩ tư vấn đã thực hiện nội soi, tình cờ phát hiện tổn thương ác tính ở giai đoạn sớm, được điều trị triệt căn ngay trong quá trình nội soi nhờ các thủ thuật hiện đại, ít xâm lấn.

Bà Mai (66 tuổi, Hà Nội) khám sức khỏe định kỳ, tiền sử khỏe mạnh. Người bệnh hoàn toàn không có triệu chứng lâm sàng như đau bụng, đại tiện phân máu hay rối loạn tiêu hóa. Nội soi tầm soát phát hiện khối u lớn ở trực tràng kích thước 4 x 4 cm. Bác sĩ tiến hành cắt thành công khối u bằng phương pháp cắt tách dưới niêm mạc (ESD) qua nội soi. Kết quả giải phẫu bệnh cho thấy, người bệnh có tổn thương ác tính, ung thư biểu mô tuyến biệt hóa cao chứ xâm lấn tới lớp dưới niêm mạc.

Tương tự trường hợp của bà Mai, ông Nam (61 tuổi, Hà Nội) thực hiện nội soi tầm soát khi đi khám sức khỏe định kỳ. Ông có tiền sử khỏe mạnh, không mắc các bệnh lý nền. Bác sĩ nội soi phát hiện tổn thương loạn sản độ cao ở dạ dày, kích thước 1,5 x 1,2 cm. Diện tổn thương được cắt thành công bằng phương pháp ESD. Hai bệnh nhân đều xuất viện khỏe mạnh và trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường sau 1 ngày thực hiện thủ thuật.

Tỷ lệ ung thư tiêu hóa giai đoạn sớm được chẩn đoán ngày càng tăng nhờ nội soi tầm soát. Cắt bỏ niêm mạc qua nội soi là phương pháp điều trị hiệu quả tương đương với phẫu thuật cắt đoạn đường tiêu hóa. Cắt tách dưới niêm mạc qua nội soi (ESD) là kỹ thuật ít xâm lấn, giảm tỷ lệ tái phát. Bác sĩ đánh dấu xung quanh tổn thương, tiêm dưới niêm mạc và cắt tách theo chu vi tổn thương. Sau khi cắt bỏ tổn thương, các mạch máu trong vết loét được điều trị bằng các thiết bị cầm máu. Người bệnh nhờ đó xuất viện sớm, phục hồi nhanh, giảm tối đa chi phí điều trị. Đối với tổn thương nhỏ và chưa chuyển thành ung thư có thể dùng kỹ thuật EMR. Bác sỹ tiêm nâng tổn thương và dùng thòng lọng cắt tổn thương.

Ung thư dạ dày và ung thư đại tràng là hai loại ung thư phổ biến đường tiêu hóa có thể điều trị khỏi nếu phát hiện sớm. Các tổn thương tiền ung thư giới hạn ở niêm mạc hoặc dưới niêm mạc, xuất hiện trước nhiều năm và không có triệu chứng. Người dân thường phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn do chủ quan, chỉ đi thăm khám khi bệnh phát ra triệu chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt. Phát hiện sớm là yếu tố tiên quyết giúp quá trình điều trị trở nên đơn giản, hiệu quả, giảm chi phí, kéo dài sự sống và chất lượng sống cho người bệnh.

Hiện nay, phương pháp nội soi tiêu hóa được xem là tiêu chuẩn vàng giúp phát hiện và điều trị khỏi ung thư đường tiêu hóa giai đoạn sớm. Ống soi mềm được gắn camera với dải tần ánh sáng hẹp NBI hoặc LCI, BLI phóng đại hình ảnh hơn 100 lần giúp bác sĩ quan sát toàn diện vùng nội soi, nhờ đó phát hiện tổn thương dù rất nhỏ, lấy mẫu tổn thương để sinh thiết niêm mạc làm xét nghiệm giải phẫu, từ đó đưa ra chẩn đoán và điều trị.

Với các tổn thương nghi ngờ ác tính, bác sĩ tiến hành cắt tách niêm mạc (ESD) để loại bỏ, tránh để tổn thương tiến triển và xâm lấn các tổ chức xung quanh. Người bệnh tránh phải phẫu thuật cắt đoạn ống tiêu hóa, không phải điều trị bổ trợ. Nội soi có thể kết hợp với siêu âm công nghệ cao nhằm tăng hiệu quả chẩn đoán trong các trường hợp đặc biệt. Đầu dò siêu âm gắn vào ống nội soi ghi nhận hình ảnh chuyên biệt về thành thực quản, dạ dày, đại tràng cho phép đánh giá được mức độ xâm lấn sâu của tổn thương mà trên hình ảnh nội soi chưa quyết định được.

Tiến sĩ Khanh chia sẻ, tại Việt Nam, người bệnh ung thư dạ dày và đại trực tràng là 2 trong 5 loại ung thư hay gặp nhất với tỷ lệ tử vong cao. Bệnh ở giai đoạn sớm không có triệu chứng rõ ràng nên dễ bị bỏ qua. Khi có các biểu hiện rối loạn tiêu hóa kéo dài, thường xuyên chán ăn, đau chướng bụng, thiếu máu, mệt mỏi, sụt cân, nổi gò thành bụng… nên thăm khám ngay. Ngoài ra những người uống bia rượu nhiều thường xuyên, hút thuốc lá, lào, xì gà dễ tăng nguy cơ ung thư thực quản. Đây cũng là những đối tượng cần nội soi để phát hiện ung thư thực quản giai đoạn sớm.

Bên cạnh những đối tượng nguy cơ (tiền sử gia đình ung thư dạ dày hoặc đại tràng, viêm teo niêm mạc dạ dày, nhiễm khuẩn H.P, dị sản ruột nhiều, người có tiền sử có nhiều polyp đại tràng đặc biệt polyp kích thước trên 1 cm) cần nội soi định kỳ, những người không có tiền sử bệnh đặc biệt, không có triệu chứng lâm sàng cũng nên nội soi tầm soát ung thư: với nội soi dạ dày từ 40 tuổi, nội soi đại tràng từ 45 tuổi. Đối với ung thư dạ dày và đại trực tràng, nội soi cho hiệu quả tầm soát lên đến 95 – 100%. Do vậy, nhận thức đúng vai trò của nội soi tầm soát là rất quan trọng. Việc xét nghiệm máu không thể phát hiện được ung thư dạ dày, đại tràng cũng như ung thư thực quản, vì các xét nghiệm ung thư như: pepsinogen I, II, CA72-4, CEA có độ nhạy thấp và có độ đặc hiệu kém, có nghĩa là xét nghiệm dương tính cũng chưa chắc có ung thư và ngược lại có ung thư chưa chắc là dương tính.