Phẫu thuật lấy bướu cổ khổng lồ

Bác sĩ BVĐK Tâm Anh TP.HCM vừa phẫu thuật lấy bướu cổ khổng lồ 14cm cho nam thanh niên đối diện nguy cơ liệt dây thần kinh, mất tiếng…

Anh T.H.T. (36 tuổi, TP.HCM) được ra viện sau 3 ngày phẫu thuật bướu cổ khổng lồ, anh nói chuyện được bình thường, hết khó thở, không còn nghẹn khi ăn uống, sức khỏe tốt.

Anh T. bị cường giáp hơn 2 năm nay. Vì bận nhiều việc, hay quên uống thuốc, anh thường rơi vào tình trạng đánh trống ngực, mệt, yếu tay chân, phải đi cấp cứu nhiều lần.

Dần dần, bướu cổ của anh ngày càng to, khiến anh cảm thấy rất bất tiện trong sinh hoạt. Hai tháng trước, bướu cổ của anh phì đại nhanh hơn, to gần bằng diện tích đầu. Anh ăn uống thường bị nghẹn, di chuyển khó khăn, khó thở, mệt nhiều khi leo cầu thang. Bệnh tình làm cho anh đôi lúc thấy chán nản. Bác sĩ CKI Võ Trần Nguyên Duy, khoa Nội Tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, thăm khám cho anh T. và nhận định cần phẫu thuật cắt bỏ bớt một phần mô giáp để giải phóng bớt áp lực chèn ép lên khu vực khí quản và thực quản. Tuy nhiên do tình trạng cường giáp đang diễn tiến nên không thể mổ ngay. Bác sĩ Duy đã cố gắng điều trị bình ổn chức năng tuyến giáp cho anh T.. Sau đó, anh được chỉ định nhập viện để phẫu thuật.

Bác sĩ CKII Trương Thị Vành Khuyên, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, cho biết tuyến giáp của anh T. to gấp 4-5 lần bình thường, với kích thước 2 thùy khoảng 12cm-14cm. Bác sĩ Khuyên nhận định đây là ca mổ khó, do mô giáp tăng sinh nhiều, nguy cơ chảy máu trong và sau mổ rất cao.

Tại bệnh viện, anh T. đã được bổ sung chế phẩm I ốt chuyên dùng để giảm bớt chảy máu trong lúc mổ. Anh T. được hội chẩn giữa bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường, khoa Phẫu thuật Tim mạch – Lồng ngực và khoa Gây mê hồi sức trước mổ.

Người phẫu thuật chính cho anh T. là tiến sĩ bác sĩ Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch – Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, đánh giá anh có bướu cổ lớn chèn ép vào cấu trúc đường thở, khí quản, động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh, thần kinh quặt ngược thanh quản… Dù đã điều trị cường giáp ổn nhưng bướu quá to nên phương pháp mổ là chỉ định bắt buộc.

Ngoài ra, các mô của tuyến giáp rất chai cứng, có nhiều mạch máu tăng sinh dễ gây các biến chứng trong mổ như: chảy máu, khó khăn trong việc đặt nội khí quản, có thể bị suy hô hấp cấp, tổn thương cấu trúc cơ quan ở vùng cổ như: khí quản, thực quản, mạch máu, thần kinh quặt ngược thanh quản… Người bệnh có thể bị khàn tiếng hoặc mất giọng sau mổ.

Bác sĩ Dũng cho biết để kiểm soát được các biến chứng khi mổ bướu cổ khổng lồ, đầu tiên người bệnh cần được điều trị ổn định bệnh cường giáp, xét nghiệm đánh giá tình trạng đông máu, kiểm tra chức năng tim, hô hấp… Trước mổ, bác sĩ khoa Gây mê Hồi sức đặt một ống nhỏ ở tĩnh mạch dưới đòn luồn vào tĩnh chủ (catheter tĩnh mạch trung tâm) để theo dõi áp lực cũng như để truyền dịch và thuốc khi cần.

Các bác sĩ phẫu thuật sử dụng dao siêu âm để cầm máu trong khi mổ. Đây là thiết bị giúp giảm tối thiểu tình trạng mất máu cũng như có thể bộc lộ rõ các cấu trúc quan trọng liên quan như: động mạch cảnh, tĩnh mạch cảnh, thần kinh quặt ngược thanh quản… Cuộc mổ kéo dài hơn 2 tiếng, ê kíp mổ hết sức thận trọng và tỉ mỉ, bóc tách, cắt bỏ bướu cổ cho anh T. Ca phẫu thuật thành công, người bệnh mất máu ít và không biến chứng. Anh T. được theo dõi tại phòng Hồi sức tim mạch, sức khỏe ổn định, anh nói chuyện không bị khàn tiếng.

Liệt dây thần kinh do bướu cổ lớn

Bác sĩ CKII Trương Thị Vành Khuyên cho biết “bướu cổ” là từ dân gian nói về sự phì đại bất thường của tuyến giáp mà từ y khoa gọi là “bướu giáp”. Tuyến giáp phì đại liên quan đến nhiều loại bệnh tuyến giáp khác nhau. Tuyến giáp to không có nghĩa là tuyến giáp đang gặp vấn đề về chức năng. Tuy nhiên, bướu cổ cũng có thể xảy ra kèm với bệnh cường giáp (sản xuất ra nhiều hormone giáp) như trường hợp của anh T. hoặc suy giáp (sản xuất ít hoặc không sản xuất hormone giáp).

Nguyên nhân phổ biến gây bệnh bướu cổ cùng với cường giáp là bệnh Basedow (hay còn gọi Graves). Một tình trạng hệ thống miễn dịch tạo ra nhiều loại protein được gọi là globulin miễn dịch kích thích tuyến giáp khiến các mô tuyến giáp to ra và tạo thành bướu cổ. Bệnh cũng dẫn đến tuyến giáp tiết ra nhiều hormone hơn bình thường gây bệnh cường giáp. Những triệu chứng điển hình của bệnh Basedow là xuất hiện bệnh cường giáp với bướu giáp lan tỏa, có thể kèm theo lồi mắt.

Bệnh bướu cổ nếu không điều trị sớm có khả năng gây bướu lớn chèn ép lên các dây thần kinh vùng cổ có thể gây liệt dây thần kinh thanh quản, khó thở, khó nuốt. Bệnh có thể ảnh hưởng đến toàn thân gây ra hội chứng cường giáp như sụt cân, mất ngủ, nóng nực, hồi hộp, rối loạn nhịp tim, rung nhĩ, cơn nhịp nhanh, lao phổi thuyên tắc mạch, đột quỵ, lồi mắt… Không chỉ vậy, bướu cổ càng lớn nguy cơ mất máu trong phẫu thuật càng cao, dễ để lại biến chứng nguy hiểm.

Bác sĩ Khuyên cho biết điều trị bướu cổ tùy vào mức độ tình trạng bệnh. Với bướu cường giáp có kích thước nhỏ bệnh nhân thường được điều trị nội khoa bằng thuốc kháng giáp.

Phương pháp phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ hoặc gần toàn bộ tuyến giáp được chỉ định khi bướu lớn gây chèn ép các cơ quan ở cổ, làm khó thở, nuốt vướng, điều trị nội khoa không khống chế được bệnh… Sau mổ, người bệnh có thể cần bổ sung hormone tuyến giáp suốt đời. Việc này cũng giúp người bệnh kiểm soát mức độ hormone tuyến giáp, duy trì tình trạng sức khỏe ổn định.

Ngoài ra, phương pháp điều trị bằng i-ốt phóng xạ giúp phá hủy mô tuyến giáp được chỉ định ở bệnh nhân bướu cổ không đáp ứng điều trị nội khoa, người bệnh không muốn hoặc không thể phẫu thuật, bệnh tái phát sau phẫu thuật…

Bác sĩ Khuyên cho biết bệnh bướu cổ Basedow ngoài biểu hiện tại bướu, người bệnh còn có những triệu chứng toàn thân gọi là “hội chứng cường giáp” như run tay chân, tim đập nhanh, hồi hộp, sụt cân, khó ngủ, nóng bức, dễ cáu giận, cảm giác nóng nực hơn người bình thường. Tuy nhiên rất nhiều trường hợp người bệnh không nhận biết được bệnh và phát hiện khi bị biến chứng như suy tim, xơ gan, lao phổi, đột quỵ…

Bệnh Basedow là một bệnh nguy hiểm, tuy không thể phòng ngừa được, nhưng việc phát hiện và điều trị kịp thời sẽ giúp bệnh nhanh ổn định, giảm thiểu các biến chứng đáng tiếc xảy ra.