Suýt cắt tinh hoàn do nhiễm trùng nặng

Nhập viện với tình trạng lơ mơ, sốt cao, tinh hoàn bên phải sưng to, đau nhiều, đường huyết cao gấp 3-4 lần bình thường, anh P. đối diện nguy cơ cắt bỏ một bên tinh hoàn nếu tình trạng nhiễm trùng không được khống chế tốt.

Giữ lại khả năng sinh sản cho người bệnh

Tại khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, anh P. (40 tuổi, Bình Dương) cùng ba mình đang sửa soạn đồ để trở về nhà sau 10 ngày điều trị. Ngày đầu nhập viện, anh P. không thể tự đi lại do tinh hoàn sưng đau, người mệt mỏi, sốt cao, mất nước nặng, khó thở, thậm chí có lúc lơ mơ, nói sảng. Hiện sức khỏe anh đã dần hồi phục, anh lại có thể sinh hoạt, ăn uống và đi lại bình thường.

Thạc sĩ bác sĩ Trần Đình Mạnh Long, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, thường xuyên thăm bệnh và tư vấn cho anh P. nhiều lần về chế độ ăn cho người bệnh đái tháo đường, khuyên anh hạn chế uống rượu bia, cần uống thuốc và chích insulin đúng chỉ định, không tự ý bỏ thuốc và nhớ tái khám thường xuyên.

2 năm trước, anh P. cảm thấy người mệt mỏi, sụt 15kg trong thời gian ngắn, anh có đi khám tại BVĐK Tâm Anh TP.HCM và phát hiện mắc bệnh đái tháo đường. Anh được điều trị bằng thuốc uống và tiêm insulin. Tuy nhiên, thời gian sau đó, anh không tái khám đều, hay quên tiêm thuốc và thường xuyên sử dụng bia rượu.

Gần đây, anh P. cảm thấy người mệt mỏi, ăn uống kém, sụt thêm 10kg kèm sốt cao, khó thở, tiểu buốt, tiểu mủ, tinh hoàn bên phải sưng to, đau nhiều, anh có điều trị tại bệnh viện gần nhà 1 ngày sau đó xin chuyển tới BVĐK Tâm Anh TP.HCM.

Qua thăm khám, bác sĩ Long cho biết anh P. có tiền sử bệnh đái tháo đường nhưng kiểm soát đường huyết không tốt. Đợt bệnh này, anh bị nhiễm trùng nặng vùng tinh hoàn bên phải nên rơi vào bệnh cảnh nhiễm toan ceton. Đây là một tình trạng cấp cứu của chuyên khoa nội tiết, xảy ra khi bệnh nhân đái tháo đường thiếu hụt insulin trầm trọng và thường đi kèm một tình trạng bệnh cấp tính như nhiễm trùng, chấn thương, phẫu thuật, nhồi máu cơ tim,… Trong tình trạng này, nếu không được điều trị kịp thời, anh P. đối diện nguy cơ cắt bỏ tinh hoàn, hôn mê, sốc nhiễm trùng, suy đa cơ quan, thậm chí tử vong.

Anh P. được bù dịch thay thế cho lượng nước đã mất do tình trạng đường huyết cao, đồng thời được truyền insulin liên tục bằng bơm tiêm tự động giúp kiểm soát đường huyết và khống chế tình trạng nhiễm toan ceton. Song song với đó, bác sĩ cũng sử dụng kháng sinh mạnh, phổ rộng để điều trị tình trạng nhiễm trùng vùng tiết niệu – sinh dục và phối hợp với chuyên khoa Nam học để theo dõi sát tiến triển của bệnh, phòng trường hợp bệnh diễn tiến nặng có thể phải cắt bỏ tinh hoàn. Sau 4 ngày điều trị, đường huyết anh P. ổn định hơn, tình trạng nhiễm trùng giảm đáng kể. Anh P. khỏe hơn, ăn uống ngon miệng trở lại, hết sưng đau tinh hoàn, có thể đi lại, sinh hoạt như bình thường. Anh được tiếp tục điều trị tại khoa Nội tiết – Đái tháo đường cho đến khi có chỉ định xuất viện.

Người bệnh đái tháo đường dễ nhiễm trùng vùng tiết niệu – sinh dục

Bác sĩ Long cho biết nhiễm trùng đường tiết niệu – sinh dục (gọi tắt là niệu dục) khá thường gặp ở người bệnh đái tháo đường, đặc biệt khi đường huyết kiểm soát không tốt. Bên cạnh đó, nhiễm trùng còn là một yếu tố thuận lợi có thể đẩy người bệnh đái tháo đường vào tình trạng nhiễm toan ceton – một biến chứng nguy hiểm, có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Có nhiều nguyên nhân khiến người bệnh đái tháo đường thường tăng nguy cơ nhiễm trùng đường niệu dục. Nồng độ đường cao trong cơ thể là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Khi đường huyết cao lâu ngày cũng gây rối loạn chức năng hệ miễn dịch, giảm hoạt động kháng khuẩn của nước tiểu, rối loạn nhu động đường niệu dục và đường tiêu hóa. Biến chứng thần kinh tự động do đái tháo đường có thể gây rối loạn chức năng bàng quang, giảm hoạt động co bóp tống nước tiểu làm tăng thể tích cặn bàng quang trong thời gian dài, là yếu tố dễ gây nhiễm trùng.

Nhiễm trùng đường niệu dục ở người bệnh đái tháo đường nếu không được điều trị đúng và kịp thời thì có thể lan rộng nhanh chóng và diễn tiến nặng, gây ra nhiễm trùng đường tiết niệu trên, áp xe trong hoặc quanh thận, bàng quang, tinh hoàn, nhiều trường hợp gây nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng, suy đa cơ quan, thậm chí tử vong.

Người bệnh đái tháo đường có thể dự phòng tình trạng nhiễm trùng đường niệu dục bằng các cách sau: kiểm soát tốt đường huyết, uống nhiều nước, ít nhất là 1,5 – 2 lít mỗi ngày, có thói quen giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ hằng ngày, đặc biệt là vùng tiểu và sinh dục, không nên nhịn tiểu quá lâu, vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục trước khi quan hệ tình dục, ăn nhiều chất xơ để hạn chế táo bón vì tình trạng táo bón có thể tạo điều kiện khiến vi trùng dễ đi từ đường tiêu hóa sang đường tiểu và gây nên nhiễm trùng, sau khi đại tiện, cần rửa sạch bằng nước hoặc nếu dùng giấy vệ sinh thì nên lau từ trước ra sau, tránh lau theo chiều ngược lại.

Người bệnh đái tháo đường nên đi tái khám đúng hẹn để bác sĩ theo dõi và kiểm soát đường huyết cũng như phát hiện các biến chứng của bệnh, trong đó có tình trạng nhiễm trùng vùng niệu dục. Nếu thấy các triệu chứng như: đi tiểu nhiều, cảm giác buốt rát khi đi tiểu, nước tiểu màu giống nước trà đặc, đục, có máu hoặc mủ, nặng mùi, đau ở vùng hông lưng, vùng chậu, bộ phận sinh dục… cần đi khám sớm để phát hiện và điều trị bệnh kịp thời. Tuyệt đối không tự ý điều trị tại nhà vì điều trị sai hay lạm dụng kháng sinh có thể khiến bệnh diễn tiến nặng, tăng nguy cơ vi khuẩn kháng thuốc gây khó khăn cho điều trị về sau.