Tăng cân liên tục do bệnh hiếm gặp

Hơn 1 năm nay, chị T. tăng cân liên tục, chân teo lại, không thể chạy hay leo cầu thang. Bác sĩ BVĐK Tâm Anh TP.HCM phát hiện do khối u tuyến thượng thận to 4cm gây hội chứng Cushing hiếm gặp.

Tăng 10kg trong 3 tháng

Một năm nay, chị T.H.B.T. (26 tuổi, Bình Phước) tăng cân không kiểm soát dù ăn uống bình thường. Từ một cô gái mảnh khảnh, khuôn mặt V-line, chị T tăng gần 10kg sau 3 tháng. Chị mất tự tin, ngại gặp bạn bè vì mặt tròn, cằm nọng, có mỡ bụng và hai vai.

Không chỉ tăng cân, chị còn gặp các vấn đề khác như: rụng tóc, mọc lông ở lưng, rạn da, da mỏng, mặt đỏ như bị dị ứng, da chạm nhẹ cũng bầm tím, chân và tay teo nhỏ lại. Chân yếu khiến chị không thể chạy bộ hay leo cầu thang. Để giảm cân chị T. đã áp dụng nhiều cách như kiêng ăn, dùng các thực phẩm giảm cân… Kết quả, sau 2 tháng chị giảm được 2 kg nhưng sức khỏe chị suy kiệt, mệt mỏi nên chị ngừng sử dụng

Chị T. đã được nhiều bệnh viện tại TP.HCM chẩn đoán và điều trị hội chứng Cushing do thuốc có chứa corticoid gây ra. Thế nhưng, chị khẳng định không sử dụng thuốc trong những năm gần đây. Điều trị 2 tháng, bệnh không cải thiện chị chuyển sang dùng thuốc bắc, thuốc nam nhưng bệnh không thuyên giảm. Một lần, thấy thông tin người bệnh bị Cushing đã được BVĐK Tâm Anh TP.HCM điều trị khỏi, chị liền đăng ký khám.

BS.CKII Trần Thùy Ngân, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, cho biết chị T. có biểu hiện rất rõ của hội chứng Cushing như: tích tụ mỡ ở mặt, bụng, vai, da mỏng, rạn da ở bụng, chân, má ửng đỏ, tay chân teo, yếu cơ gốc chi, huyết áp cao… Tuy nhiên, để điều trị hiệu quả phải tìm ra nguyên nhân gây hội chứng Cushing. Nhận thấy chị T. không đáp ứng điều trị với chẩn đoán của các bệnh viện trước đây. Bác sĩ Ngân nghĩ nhiều đến nguyên nhân nội sinh (do tuyến yên hoặc tuyến thượng thận).

Bước đầu bác sĩ Ngân cho người bệnh xét nghiệm ACTH (hormone kích thích tuyến thượng thận tạo cortisol), kết quả chỉ số bình thường nên loại trừ nguyên nhân do tăng tiết ACTH. Nguyên nhân còn lại chỉ có thể do u tuyến thượng thận. Bác sĩ Ngân chỉ định siêu âm ổ bụng phát hiện khối u lớn ở thận phải. Để định vị rõ, chị T. tiếp tục được chụp CT (cắt lớp vi tính).

Kết quả chị có khối u tuyến thượng thận bên phải to khoảng 4cm. Đây cũng là nguyên nhân tăng tiết hormone cortisol (tiết ra từ tuyến thượng thận) gây hội chứng Cushing.

Chị được điều trị tại khoa Nội tiết – Đái tháo đường nhằm điều chỉnh hormone tuyến thượng thận, điện giải, điều hòa huyết áp, đánh giá tình trạng sức khỏe trước khi phẫu thuật cắt bỏ khối u.

60 phút lấy u, bảo tồn tuyến thượng thận

Thạc sĩ bác sĩ Nguyễn Tân Cương, Phó khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu Thận học Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM – phẫu thuật viên mổ chính cho chị T. đánh giá khối u tuyến thượng thận to 4cm, có nhiều mạch máu tăng sinh, xung quanh là các tạng như: gan, thận, lách và mạch máu lớn… Nếu xảy ra sơ xuất nhỏ trong phẫu thuật cũng có thể chảy máu hoặc tổn thương các tạng lân cận. Ngoài ra, khối u tuyến thượng thận tiết nhiều hormone cortisol làm tăng huyết áp đột ngột, khó kiểm soát dẫn đến nguy cơ loạn nhịp tim, đột quỵ khi mổ.

Bác sĩ khoa Gây mê Hồi sức đã đặt một catheter ở cổ tay người bệnh theo dõi huyết áp động mạch và một catheter tĩnh mạch cổ đo lưu lượng máu. Việc này nhằm kiểm soát được huyết áp, nhanh chóng xử lý khi huyết áp tăng hay mất máu.

Bác sĩ Cương và cộng sự phẫu thuật nội soi sau phúc mạc cắt u tuyến thượng thận qua 3 lỗ nhỏ ở hông lưng. Dưới màn hình 3D/4K Karl Storz siêu rõ nét của Đức, dao cắt siêu âm Ligasure được sử dụng để bóc tách mô quanh tuyến thượng thận, cắt mô và cầm máu tức thì. Chưa tới 60 phút, bác sĩ Cương lấy ra khối u khoảng 4cm khỏi cơ thể người bệnh. Lượng máu mất chưa tới 1ml, tuyến thượng thận bên phải được bảo tồn mà không cần cắt bỏ, giảm nguy cơ suy thượng thận sau mổ.

Chị T. nhanh chóng hồi phục sau 1 ngày mổ. Bác sĩ kiểm tra điện giải, cortisol máu và huyết áp ổn định, mặt hết đỏ ửng. Mổ xong, chị không còn mệt, không đau. Bác sĩ kiểm tra các chỉ số điện giải ổn định, huyết áp bình thường, chức năng 2 tuyến thượng thận hoạt động tốt và cần thời gian để hồi phục dần tình trạng teo cơ tay, chân…

Ngày thứ 2, chị được ra viện. Bác sĩ dặn chị 1 tuần sau tái khám để kiểm tra vết mổ và xét nghiệm theo dõi chức năng tuyến thượng thận. Chị T. chia sẻ: “Khi mổ xong, tôi biết rõ nguyên nhân tăng cân do u, không phải do ăn uống nên liền ăn cơm bệnh viện với khẩu phần ăn gần gấp đôi so với thường ngày. Bình thường mỗi bữa tôi chỉ ăn nửa chén cơm, thức ăn cũng ăn rất ít. Tôi không phải là tạng người dễ lên cân, cân nặng luôn ổn định từ 42kg – 43kg. Ngày ăn 3 bữa, đều ít tinh bột và ăn nhiều rau xanh, tập thể dục đều đặn. Từ khi bị lên cân, ai cũng nói tôi mới cưới chồng đã phát tướng rồi.”