Trẻ em dễ bị viêm da cơ địa

Di truyền từ cha mẹ cùng với hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh không đối phó được với các tác nhân bên ngoài khiến trẻ dễ bị viêm da cơ địa và nặng hơn người lớn.

Bùng phát viêm da cơ địa khi ăn trứng, tôm

Bé gái T.M.A. (9 tháng tuổi, ở Long An) đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM khám trong tình trạng má, cổ, ngực, tay nổi nhiều ban đỏ, tróc vảy, ngứa ngáy, quấy khóc. Thậm chí, trên các mảng đỏ ở má trẻ xuất hiện vết nứt nẻ, rỉ dịch vàng – dấu hiệu của nhiễm trùng da. Mẹ bé cho biết trước đó trẻ đã vài lần bị như vậy. Gia đình đưa bé đi khám ở một bệnh viện, được chẩn đoán viêm da, bôi thuốc có đỡ hơn, nhưng mỗi 1-2 tháng tháng bị tái lại một lần.

Qua thăm khám, bác sĩ CKI Quách Thị Bích Vân, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ da chẩn đoán bé bị viêm da cơ địa bội nhiễm (nhiễm thêm vi khuẩn, virus khác). Bệnh nhi được điều trị bằng kháng sinh uống và dùng thuốc bôi, kết hợp bôi thêm dưỡng ẩm toàn thân. Sau một tuần điều trị, các triệu chứng viêm da thuyên giảm rõ rệt, trẻ hết quấy khóc.

Để ngăn bệnh tái phát, bác sĩ Vân tìm yếu tố khởi phát ở trẻ. Khai thác thông tin, bác sĩ nhận thấy nhiều khả năng trẻ bị di truyền bệnh từ mẹ. Chị N.T.K.L. – mẹ bé có cơ địa da khô và có tiền sử viêm da cơ địa. Ngoài ra, sau mỗi lần trẻ ăn bột dặm có thành phần là trứng gà, vịt, tôm, cua hoặc người mẹ ăn và cho con bú sữa, trẻ bị bệnh lại. Từ đó, bác sĩ chỉ định ngưng bổ sung 2 thực phẩm này vào đồ ăn dặm của trẻ và mẹ cũng kiêng cho đến khi trẻ ngừng bú mẹ hoàn toàn. Đồng thời, trẻ được bôi kem dưỡng ẩm hàng ngày, giúp tái tạo hàng rào bảo vệ da.

Hiện, bệnh của A. được kiểm soát tốt. Bác sĩ và gia đình thường xuyên trao đổi thông tin khi bệnh tái phát để hướng dẫn cách xử trí, chăm sóc.

Viêm da cơ địa hay chàm thể tạng, chàm sữa, lác sữa là bệnh ngoài da phổ biến ở mọi lứa tuổi, thường gặp nhất ở trẻ em. Bệnh có thể diễn tiến mạn tính, chưa có thuốc điều trị triệt để và dễ tái phát. Mỗi tháng Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM tiếp nhận hàng chục trẻ đến khám vì viêm da cơ địa ở nhiều mức độ.

Dấu hiệu nhận biết đặc trưng của bệnh là da khô, hơi đỏ, tróc vảy, ngứa nhiều. Khi ở giai đoạn cấp, da xuất hiện mụn nước, rỉ dịch, đóng mài, nứt da chảy máu và ngứa dữ dội, nếu bội nhiễm sẽ xuất hiện thêm mụn mủ. Người bệnh có thể bị viêm da toàn thân, hay gặp nhất là vùng mặt, cổ, mặt duỗi cẳng tay, cẳng chân, các vùng nếp gấp.

Trẻ em dễ mắc bệnh và bị nặng hơn người lớn?

Thư viện Y học quốc gia Hoa Kỳ thống kê, khoảng 10%-30% trẻ em và 2%-10% người lớn mắc viêm da cơ địa. Bệnh có thể khởi phát ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp hơn ở trẻ mới sinh đến 2 tuổi. Trong đó khoảng 60% trẻ khởi phát từ 1 tuổi và 60% tự khỏi bệnh khi 12 tuổi. Số còn lại trở thành viêm da cơ địa ở trẻ lớn và người trưởng thành. Ở người trưởng thành, bệnh ít biểu hiện hơn, thường chỉ khô da, hoặc da có thể bong vảy, dày sừng khi bệnh kéo dài (mạn tính), có thể mắc kèm bệnh hen suyễn, viêm mũi dị ứng hoặc dị ứng thực phẩm.

Nguyên nhân của chàm thể tạng bắt nguồn từ những tác động phức tạp giữa yếu tố di truyền, môi trường, chức năng hàng rào bảo vệ da và đáp ứng miễn dịch. Nếu cha hoặc mẹ có các bệnh về dị ứng thì tỉ lệ con bị viêm da cơ địa sẽ cao hơn trẻ khác; nếu cả cha và mẹ đều bị bệnh thì nguy cơ trẻ khởi phát viêm da cơ địa tăng hơn nữa.

Bên cạnh đó, sự suy giảm chức năng hàng rào bảo vệ da và đáp ứng miễn dịch bất thường không thể bảo vệ da trước các tác nhân gây dị ứng từ bên ngoài, cũng là yếu tố chính gây khởi phát và tái phát bệnh. Các tác nhân này bao gồm: thời tiết thường xuyên thay đổi, giá lạnh, hanh khô; không khí nhiều phấn hoa, bụi, lông động vật; hóa mỹ phẩm như xà phòng, nước hoa; thức ăn như tôm, cua, trứng, đậu phộng…

Đặc biệt, trường hợp trẻ vừa bị viêm da cơ địa, vừa bị vi khuẩn tụ cầu vàng tấn công vào vết thương (bội nhiễm) sẽ khiến đợt viêm da nặng hơn. Chính vi khuẩn này cũng kích hoạt phản ứng dị ứng làm khởi phát chàm, như một vòng lặp luẩn quẩn.

“Hàng rào miễn dịch non nớt, chưa hoàn chỉnh, số lượng vi khuẩn tụ cầu vàng tăng trên da, các loại thuốc sử dụng được cho trẻ em bị giới hạn, làm trẻ dễ bùng phát bệnh và có thể bị nặng hơn người lớn”, bác sĩ Vân nói.

Không được phát hiện sớm, điều trị đúng cách và kịp thời, bệnh tiến triển nặng hơn, gây các biến chứng trên da như nhiễm trùng, nhiễm nấm, dày da, tăng sắc tố, ngứa nhiều gây mất ngủ, giảm tập trung… Mặc dù chúng không nguy hiểm tính mạng, nhưng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sống, tâm lý người bệnh vì ảnh hưởng thẩm mỹ và giao tiếp.

Theo bác sĩ Vân, trên thế giới hiện nay chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn viêm da cơ địa. Các phương pháp điều trị nhằm mục đích kiểm soát, ngăn bệnh bùng phát và biến chứng. Ngoài dùng thuốc và tránh các tác nhân gây dị ứng, người bệnh được khuyến cáo bảo vệ da chủ động bằng bôi kem dưỡng ẩm thường xuyên. Thêm nữa, người bệnh cần giữ cơ thể sạch sẽ, nhất là sau khi đổ mồ hôi nhiều, hạn chế tắm nước nóng; mặc quần áo thoáng mát; uống đủ nước mỗi ngày và giữ tinh thần thoải mái.

Bác sĩ khuyến cáo phụ huynh cần đưa trẻ có các dấu hiệu trên đi khám tại các bệnh viện có chuyên khoa da liễu, nhằm giảm thời gian cũng như chi phí điều trị. “Nếu kiểm soát tốt tần xuất tái phát của viêm da cơ địa rất ít, chỉ khoảng 1-2 lần mỗi năm, thậm chí ít hơn với các triệu chứng nhẹ hơn” bác sĩ Vân cho hay