U dưới hàm hóa ung thư giai đoạn 3 sau 6 năm

U tăng 12cm trong 2 tháng

6 năm trước, ông Đ.H.T. (72 tuổi, TP.HCM) phát hiện dưới góc hàm trái có u cỡ đầu ngón tay. Bác sĩ cho biết u lành tính, tuy nhiên cần theo dõi định kỳ. Ông T. sống một mình, không người thân bên cạnh; u cũng không đau hay gây khó nuốt nên không tái khám.

2 tháng nay, u tăng kích thước nhanh chóng, ông lo lắng, mất ngủ, ăn không ngon, sụt 3kg. Em trai ở Mỹ liền sắp xếp thời gian về đưa anh đến Đơn vị Đầu Mặt Cổ, khoa Ngoại Vú, BVĐK Tâm Anh TP.HCM.

Thạc sĩ bác sĩ Huỳnh Bá Tấn trực tiếp khám, hỏi thăm sức khỏe người bệnh và chỉ định siêu âm cho thấy u có kích thước 50x70x120mm, có giới hạn rõ và chưa xâm lấn vào động mạch cảnh bên trái. Chưa phát hiện hạch cổ khi khám lâm sàng cũng như siêu âm. Kết quả chọc hút tế bào xác định u tuyến nước bọt dưới hàm, loại u tuyến đa dạng (u hỗn hợp) lành tính.

Bác sĩ Tấn tư vấn phẫu thuật cắt bỏ tuyến dưới hàm chứa khối u càng sớm càng tốt, do u tăng kích thước nhanh, có thể đã chuyển sang ác tính. Ông T. đồng ý phẫu thuật ngay trong ngày.

Bác sĩ Tấn và ê kíp mổ cho người bệnh. Ông T. nằm ngửa, nghiêng mặt sang phải. Bác sĩ Tấn rạch da hình elip ngang trên u để bỏ bớt da thừa, đi qua các mô, sau đó bóc tách cắt trọn tuyến dưới hàm trái mang khối u 12cm, bảo tồn dây thần kinh bờ hàm dưới, thần kinh lưỡi và dây thần kinh hạ thiệt (thần kinh thứ 12 trong tổng số 12 đôi dây thần kinh sọ, chi phối vận động các cơ trong và ngoài của lưỡi).

Ê kíp kiểm tra cầm máu, sau đó khâu vết thương. Điều dưỡng cho khối u vào lọ, mang đến khoa Giải phẫu bệnh. Kết quả giải phẫu bệnh cho thấy đây là u ác tính, giai đoạn 3 nên ông T. tiếp tục xạ trị.

Ông T. là anh cả trong nhà có 5 anh em, cuộc đời ông luôn chăm lo cho các em. Từ khi 10 tuổi, ông đã nghỉ học để phụ cha mẹ buôn bán nuôi em ăn học. Đến khi các em trưởng thành, lập gia đình, định cư nước ngoài, ông lại ở tuổi xế chiều, chẳng màng đến chuyện hôn nhân. Khi bác sĩ ở bệnh viện khác nghi ngờ ung thư, người anh từng chở che cho các em bỗng sợ trở thành gánh nặng.

Bác sĩ Tấn tư vấn nhẹ nhàng, kỹ lưỡng, trấn an tâm lý lo lắng nên ông T. đồng ý phẫu thuật ngay và hợp tác điều trị.

Loại u lành tính hóa ác tính

Bác sĩ Tấn giải thích các tuyến nước bọt gồm các tuyến chính (tuyến mang tai, tuyến dưới hàm và tuyến dưới lưỡi) và tuyến phụ phân bố khắp khoang miệng, chủ yếu ở vòm miệng và ở đường tiêu hóa trên (thực quản, dạ dày, tá tràng). Hầu hết các khối u tuyến nước bọt lành tính, chỉ 5% ung thư. Trong đó, 60% u ác tính tuyến mang tai, 30% u ác tính tuyến dưới hàm và 10% u ác tính tuyến nước bọt dưới lưỡi và tuyến nước bọt phụ.

Tuy nhiên, các u tuyến nước bọt lành tính cũng có khả năng chuyển sang ác tính, gồm: u tuyến đa dạng, u hình trụ. Với u tuyến đa dạng, thời gian chuyển thành ung thư xảy ra từ 15-20 năm sau khi khối u lành tính xuất hiện. Đồng thời, tùy vào sự phát triển của tế bào, u có thể hóa ác tính sớm hơn như trường hợp của ông T.

Với u hình trụ, có thể từ từ trải qua quá trình biến đổi lành tính thành ung thư biểu mô bọc dạng tuyến. Đây là loại ung thư tuyến nước bọt phổ biến thứ hai, phát triển chậm, lây lan dọc theo dây thần kinh. Tiên lượng của loại ung thư này ít nguy hiểm hơn so với ung thư biểu mô tuyến đa dạng.

Bác sĩ Tấn khuyên người bệnh khi phát hiện u bất thường nên đi khám ngay để được chẩn đoán, điều trị kịp thời. Trường hợp u lành tính, người bệnh vẫn theo dõi định kỳ, không chủ quan bỏ qua. “Nếu để u quá to, gây ảnh hưởng thẩm mỹ, chèn ép thực quản, thanh quản gây khó nuốt, khó thở, hóa ác tính. U quá to bám chặt vào các mô xung quanh nên mổ cũng khó khăn hơn” – bác sĩ Tấn nhận định.